Spis treści
WZW typ A
WZW typu A to wirusowe zapalenie wątroby typu A – choroba wywołana wirusem zapalenia wątroby typu A, nazywana również chorobą „brudnych rąk”, ponieważ główną drogą zakażenia jest droga pokarmowa.
WZW typu A przyczyna
Wirus zapalenia wątroby typu A (ang. Hepatitis A Virus, HAV) należy do rodziny Picornaviridae (rodzaju Hepatovirus). Do zakażenia dochodzi w głównej mierze drogą pokarmową (poprzez zanieczyszczony pokarm, wodę bądź brudne ręce i nieprzestrzeganie zasad higieny), rzadziej natomiast poprzez kontakt z osobą zakażoną lub nieodkażony sprzęt medyczny. Do zakażeń WZW typu A może również dochodzić w wyniku ryzykownych zachowań seksualnych oraz u osób wstrzykujących sobie narkotyki.
WZW typu A rozpowszechnienie
Dane WHO wskazują, że w 2016 roku na WZW typu A zmarły 7134 osoby – co stanowi 0,5 proc. wszystkich zgonów wywołanych przez wirusowe zapalenie wątroby.
Geograficzne rozpowszechnienie wirusa WZW typu A jest ściśle powiązane z warunkami sanitarnymi na danym obszarze – w krajach o niskich dochodach i gorszych warunkach sanitarnych wirus ten jest zdecydowanie szerzej rozpowszechniony, a infekcje dotyczą przede wszystkim dzieci do 10. roku życia. Wśród regionów o wysokim ryzyku transmisji znajduje się większość państw Afryki oraz południowo-zachodniej Azji (Indie, Pakistan). Natomiast wśród państw o średnim ryzyku transmisji znajdują się kraje Ameryki Południowej i Środkowej, region północnej Afryki oraz Bliskiego Wschodu.
W Polsce nagły skok zachorowań na WZW typu A zaobserwowano w latach, kiedy to odnotowano ponad 1000 zachorowań rocznie (a w 2017 roku blisko 3 tys. zachorowań). Największą liczbę zakażeń odnotowano wówczas w województwie śląskim. W latach 2018-2019 blisko 90 proc. pacjentów zakażonych na terenie kraju wymagało hospitalizacji.
WZW typ A objawy
Inkubacja choroby od momentu zakażenia wirusem trwa od 14 do 21 dni. Objawy choroby mogą mieć różne nasilenie (w zależności od wieku pacjenta), a sama choroba może mieć zróżnicowany przebieg, bowiem nie wszystkie objawy muszą się manifestować. Wśród symptomów choroby pojawia się gorączka, utrata apetytu, ogólne złe samopoczucie, biegunka, nudności, ciemny kolor moczu, a także zażółcenie skóry oraz białek oczu.
WZW typ A przebieg choroby
Zdecydowanie gorszy przebieg i większy odsetek zgonów obserwuje się u osób dorosłych oraz dzieci powyżej 6. roku życia i nastolatków. U dzieci żółtaczka rozwija się u 10 proc. pacjentów, natomiast u starszych dzieci oraz dorosłych występuje już u 70 proc. chorych. U dorosłych pacjentów choroba może mieć nagły początek i przebieg wymagający hospitalizacji.
Diagnostyka obejmuje wykonanie badania RT-PCR lub testu antygenowego na obecność przeciwciał anty-HAV, zarówno IgG, jak i IgM. W badaniu morfologicznym wyraźnie wzrasta aktywność enzymów wątrobowych (ALT, AST), a także obserwowany jest wzrost poziomu bilirubiny.
WZW typ A prewencja
Najprostszą formą profilaktyki jest szczepienie wykonane dwoma dawkami preparatu monowalentnego lub trzema dawkami preparatu skojarzonego (z WZW typu B). Nabyta tą drogą odporność utrzymuje się wiele lat i nie zaleca się dawek przypominających.