Pneumokoki

Bakterie Streptoccocus pneumoniae (dwoinki zapalenia płuc) wywołujące m.in. zapalenie płuc, obecnie występuje ponad 90 serotypów wywołujących chorobę pneumokokową. Serotypy zróżnicowane są pod względem rozmieszczenia geograficznego oraz oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

 

Pneumokoki przyczyna

Dwoinki zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) to gram-dodatnie bakterie należące do rodzaju paciorkowców. Spośród ponad 90 znanych serotypów około 11 odpowiedzialnych jest za wywoływanie ponad 70 proc. wszystkich przypadków tzw. inwazyjnej choroby pneumokokowej.

Pneumokoki rozpowszechnienie

Z danych WHO (2019) wynika, że co roku zapadalność na tę chorobę wśród dzieci poniżej drugiego roku życia w Europie kształtuje się na poziomie 44,4 na 100 tys. dzieci, 167 na 100 tys. w USA oraz 60 na 100 tys. w południowej Afryce. W populacji światowej średnio 75 proc. przypadków inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP) oraz 83 proc. przypadków pneumokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych dotyczy najmłodszych dzieci, tj. poniżej drugiego roku życia. Choroba ta jest również niezwykle groźna dla osób powyżej 65. roku życia.

Według danych ECDC na terenie UE w 2018 roku odnotowano ponad 24,6 tys. potwierdzonych przypadków IChP, z czego 70 proc. przypadków wywołanych było serotypami (w kolejności częstości występowania) 8, 3, 19A, 22F, 12F, 9N, 15A, 10A, 23B oraz 6C.

W Polsce, gdzie rejestrowaniu podlegają wyłącznie przypadki inwazyjnej choroby pneumokokowej, w 2019 roku zapadło na nią 1535 pacjentów. Największą zapadalność obserwuje się wśród dzieci do 4. roku życia, które w przypadku rozwinięcia IChP wymagały hospitalizacji.

W przypadku zakażeń pneumokokami nieinwazyjnymi, powodującymi m.in. zapalenie płuc czy zapalenie ucha środkowego, skala zachorowań nie jest znana. Szacunki wskazują, że zapadalność może sięgać kilkudziesięciu tysięcy przypadków rocznie we wszystkich grupach wiekowych.

Pneumokoki objawy

S. pneumoniae może wywoływać zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, zapalenie spojówek, a także znacznie poważniejsze w skutkach zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie kości i szpiku oraz sepsę (posocznicę). Zdaniem ekspertów kliniczne objawy pojawiające się w związku z zakażeniem pneumokokami są niespecyficzne i trudne do odróżnienia od innych zakażeń bakteryjnych. Często zakażenia S. pneumoniae poprzedzone są infekcją wirusową. W przypadku Europy najczęstszym przejawem klinicznym inwazyjnej choroby pneumokokowej u dzieci (w wieku poniżej roku oraz 5-14 lat) było zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W przypadku grupy wiekowej 1-4 IChP manifestowała się bakteryjnym zapaleniem płuc oraz posocznicą.

Pneumokoki przebieg choroby

Zapalenie płuc wywołane pneumokokami często poprzedzone jest infekcją wirusową dróg oddechowych. Może objawiać się gwałtownymi dreszczami, wysoką gorączką, kaszlem oraz pleurodynią, czyli bólem opłucnowym odczuwalnym w klatce piersiowej.

Inwazyjna choroba pneumokokowa jest grupą infekcji pneumokokowych, w których patogen przedostał się przez barierę ochronną organizmu i zaatakował zwykle sterylne w organizmie miejsca.

W przypadku pneumokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych mamy do czynienia z objawami takimi, jak wysoka gorączka, dezorientacja, objawy oponowe, drgawki. W przebiegu może dojść do ogniskowych ubytków neurologicznych oraz porażenia nerwów czaszkowych.

Pneumokoki powikłania

W przebiegu zapalenia płuc mogą pojawić się ropnie lub zapalenie osierdzia wynikające z rozszerzenia infekcji w obrębie klatki piersiowej. Sepsa pneumokokowa to zazwyczaj efekt pierwotnego, bakteryjnego zakażenia płuc S. pneumoniae i może ona dotykać nawet 15-30 proc. pacjentów z pneumokokowym zapaleniem płuc. Przebiega zazwyczaj ciężko z objawami ze strony układu krwionośnego – tachykardią, niskim ciśnieniem tętniczym krwi oraz zapaścią.

Pneumokoki prewencja

W przypadku profilaktyki Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wykonywanie szczepień ochronnych. Na rynku dostępne są dwa typy preparatów – skoniugowane oraz polisacharydowe. Preparaty te stosowane są w profilaktyce inwazyjnej choroby pneumokokowej, pneumokokowego zapalenia płuc oraz ucha środkowego.

Copyright ©2025 Szczepie.pl. All Rights Reserved.