Spis treści
Krztusiec
Krztusiec to bakteryjna, wysoce zakaźna choroba nazywana również kokluszem.
Krztusiec przyczyna
Krztusiec to choroba wywoływana gram-ujemną pałeczką krztuśca (Bordetella pertussis), która wytwarza m.in. endotoksyny odpowiadające za jej wirulencję, czyli zjadliwość. Choroba ta przenoszona jest drogą kropelkową. Najbardziej narażonymi na zachorowanie na krztusiec są nieuodpornione niemowlęta oraz małe dzieci, a także niezaszczepieni dorośli.
Krztusiec rozpowszechnienie
Według danych WHO w 2018 roku na całym świecie stwierdzono ponad 151 tys. przypadków zachorowań na koklusz, z czego 35 627 odnotowano w 30 krajach Europy. Najwyższe wskaźniki zapadalności na krztusiec notuje się m.in. w Niemczech, Norwegii, Austrii oraz Słowenii.
Od kilku lat w Polsce obserwuje się nawrót tej choroby – po okresie zdecydowanej poprawy wskaźników epidemicznych NIZP-PZH zaczął obserwować średnio 2-3 tys. przypadków rocznie. Na przestrzeni ostatnich lat najgorszym okazał się 2016 rok, kiedy to liczba zarejestrowanych przypadków wyniosła 6 856. W kolejnych latach liczba przypadków zaczęła spadać i wynosiła odpowiednio 3034 zachorowania w 2017 roku, 1548 zachorowań w 2018 roku i 1626 w 2019 roku. Obecnie na terenie Polski najwięcej zachorowań notuje się wśród dzieci w wieku 0-4 lata (wg NIZP-PZH u co piątego dziecka stwierdzany jest krztusiec), natomiast ponad 50 proc. zachorowań dotyczy osób powyżej 15. roku życia.
Dane WHO wskazują, że w krajach rozwijających się średni wskaźnik śmiertelności w przypadku krztuśca wynosi nawet 4 proc. u niemowląt (poniżej 12. miesiąca życia) i 1 proc. w przypadku dzieci w wieku 1-4 lata.
Krztusiec objawy
Inkubacja choroby trwa około 9-10 dni od momentu ekspozycji na patogen. Wśród pierwszych objawów obserwuje się nieżyt górnych dróg oddechowych (zapalenie gardła), podwyższoną temperaturę lub gorączkę, a także charakterystyczny „szczekający” kaszel nasilający się w nocy i mogący powodować wymioty. U najmłodszych pacjentów krztusiec może objawiać się bezdechem oraz zasinieniem i w przypadku nawet 50 proc. chorych niemowląt może wymagać hospitalizacji.
Krztusiec przebieg choroby
W kolejnej fazie choroby (po okresie 1-4 tygodni wstępnej fazy) może dojść do nawracających i przedłużających się napadów ciężkiego kaszlu, które mogą trwać nawet kilkanaście minut i być niezwykle wyczerpujące dla chorego.
Nasilenie objawów zależy m.in. od wieku i stanu zdrowia chorego. Zdecydowanie lżej chorobę przechodzą osoby dorosłe, które w dzieciństwie były szczepione.
Krztusiec powikłania
Wśród powikłań krztuśca wskazuje się na m.in. zapalenie płuc (które jest najczęstszą przyczyną zgonu wśród najmłodszych pacjentów), a także uszkodzenia mózgu wynikające z niedotlenienia mózgu (w tym zwiększone ryzyko rozwinięcia padaczki).
U osób dorosłych długotrwały i uporczywy kaszel wynikający z choroby może wpływać na zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, a towarzyszące mu wymioty mogą niekorzystnie wpływać na chorych z refluksem przełyku.
Krztusiec prewencja
Obecnie jedynie skuteczną formą profilaktyki jest wykonywanie szczepień ochronnych. W Polsce PSO przewiduje szczepienie 4 dawkami szczepionki skojarzonej (obowiązkowo), a następnie zaleca realizację szczepień wśród młodzieży (w 19. roku życia) oraz u dorosłych co 10 lat (pojedyncze dawki przypominające).
Co ciekawe, w przypadku krztuśca osiem państw europejskich wprowadziło program tzw. szczepień matczynych obejmujących kobiety w ciąży i młode mamy (Wielka Brytania, Belgia, Czechy, Irlandia, Włochy, Portugalia, Słowenia i Hiszpania), natomiast w pięciu zdecydowano o szczepieniach dodatkową dawką przypominającą osób po 18. roku życia (Austria, Francja, Niemcy, Włochy, Luksemburg).