HPV
Wirus HPV (Human Papillomavirus) – ludzki wirus brodawczaka posiadający 150 typów, które mają charakter chorobotwórczy dla człowieka. Najgroźniejsze w skutkach są typy 16 i 18 zaliczane do grupy onkogennych typów wirusa (w sumie jest ich 14) i odpowiedzialne są za nawet 70 proc. wszystkich przypadków raka szyjki macicy i przedrakowych zmian w szyjce macicy.
HPV rozpowszechnienie
Wirus HPV to najczęstsza przyczyna infekcji wirusowych dróg rodnych. Do infekcji i transmisji wirusa dochodzi u osób aktywnych seksualnie i, jak wskazuje WHO, do zakażenia dochodzi zazwyczaj wkrótce po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Wirus HPV oprócz nowotworów szyjki macicy jest wiązany z indukowaniem zmian nowotworowych, m.in. odbytu, gardła, prącia, sromu czy pochwy.
W przypadku raka szyjki macicy – jest on czwartym pod względem częstości rozpoznawania na świecie nowotworem wśród kobiet, w Polsce nowotwory złośliwe szyjki macicy stanowią u kobiet 4 proc. zachorowań – z czego 60 proc. zachorowań notuje się u pacjentek między 45. a 64. rokiem życia (dane z KRN).
HPV objawy
Często wirus HPV nie powoduje żadnych objawów i może być wykryty tylko podczas badań lekarskich. Jednak u niektórych osób mogą wystąpić objawy, takie jak:
- Brodawki skórne lub błon śluzowych. Brodawki te mogą wyglądać jak małe, wypukłe guzki lub grudki na skórze lub błonach śluzowych. Mogą być jednolite lub mieć nierówny kształt i kolor.
- Zmiany na narządach płciowych. U kobiet wirus HPV może prowadzić do zmian na szyjce macicy, co może być wykryte podczas badania ginekologicznego. U mężczyzn wirus może powodować zmiany na penisie lub jądrach.
- Bolesność lub trudności w oddawaniu moczu. U niektórych osób wirus HPV może powodować bolesność lub trudności w oddawaniu moczu.
- Objawy choroby przenoszonej drogą płciową. Wirus HPV może powodować objawy podobne do innych chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak ból podczas stosunku płciowego, upławy lub swędzenie narządów płciowych.
HPV przebieg choroby
Wirus HPV może mieć różne przebiegi choroby w zależności od typu wirusa i indywidualnych cech organizmu. U większości osób wirus HPV przebiega bezobjawowo i samoistnie ustępuje w ciągu kilku miesięcy lub lat. W takim przypadku zakażenie może być wykryte tylko podczas badań lekarskich.
U niektórych osób wirus HPV może prowadzić do powstawania brodawek na skórze lub błonach śluzowych. Brodawki te mogą być małe i nieinwazyjne, ale u niektórych osób mogą być duże i powodować dyskomfort. Brodawki te mogą być usuwane przez lekarza lub same ustąpić w ciągu kilku miesięcy lub lat.
U niektórych osób wirus HPV może prowadzić do powstawania raka. Najczęściej nowotwory te występują w narządach rodnych, takich jak szyjka macicy u kobiet lub penis lub jądra u mężczyzn. Nowotwory te mogą być leczone chirurgicznie, radioterapią lub chemioterapią. Im wcześniej rak zostanie wykryty, tym większe są szanse na wyleczenie.
HPV prewencja
Globalna strategia eradykacji wirusa HPV powiązana jest z eliminacją pojawiających się przypadków zachorowania na raka szyjki macicy. Światowa Organizacja Zdrowia uznała w 2020 roku, że jest to jedno z istotnych wyzwań zdrowia publicznego i zaleciła kompleksowe podejście do profilaktyki i kontroli raka szyjki macicy, a zalecane działanie powinno obejmować zarówno profilaktykę pierwotną (szczepienia dziewcząt i chłopców w wieku 9-14 lat, zanim staną się oni aktywni seksualnie), profilaktykę obejmującą badania przesiewowe młodych kobiet (aktywnych seksualnie) w kierunku zmian w obrębie szyjki macicy, a w dalszych krokach resekcję tkanek objętych zmianami chorobowymi (poprzez ablację termiczną oraz krioterapię wykonywaną w warunkach ambulatoryjnych).
Obecnie na świecie zarejestrowano trzy preparaty – z czego dwa chronią przed HPV typu 16 i 18 (wywołującym 70 proc. nowotworów szyjki macicy), natomiast trzeci preparat chroni przed kolejnymi pięcioma onkogennymi typami HPV, które wywołują kolejne 20 proc. nowotworów.
Transkrypcja wideo:Wirus HPV jest najczęstszą przyczyną infekcji dróg rodnych.
Do transmisji wirusa dochodzi podczas kontaktów seksualnych. Światowa Organizacja Zdrowia wskazuje, że najczęściej do transmisji tej dochodzi krótko po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Wirus hpv powoduje raka szyjki macicy. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, jest to czwarty najczęściej występujący nowotwór u kobiet. Światowa Organizacja Zdrowia podjęła globalną strategię eradykacji tego wirusa. Strategia ta obejmuje profilaktykę pierwotną, która polega na szczepieniu dziewcząt i chłopców między dziewiątym, a czternastym rokiem życia. Kolejna profilaktyka opiera się na badaniu przesiewowym dziewcząt i chłopców którzy rozpoczęli już aktywność seksualną. Kolejnym krokiem profilaktyki są badania przesiewowe aktywnych seksualnie kobiet. W dalszych krokach działania obejmują resekcję zmienionych tkanek, na przykład poprzez ablację. Dalsze kroki obejmują leczenie kobiet u których rozpoznano zmiany tkanek, na przykład poprzez krioterapię. Obecnie na świecie zarejestrowano trzy preparaty. W Polsce szczepienie przeciwko HPV należy do szczepień zalecanych.