COVID-19

COVID-19 to ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirusa SARS-CoV-2 należącego do rodziny koronawirusów (Coronaviridae).

 

COVID-19 przyczyna

Patogenem wywołującym COVID-19 jest wirus należący do rodziny Coronaviridae po raz pierwszy odkryty pod koniec 2019 roku w mieście Wuhan na terenie Chin. W toku badań związanych z sekwencjonowaniem genomu SARS-CoV-2 naukowcy wykazali duże podobieństwo do koronawirusów, które pierwotnie stwierdzano u nietoperzy. W ocenie zespołu śledczego powołanego przez Światową Organizację Zdrowia wskazano, że wirus ten jest pochodzenia zwierzęcego i przełamał barierę międzygatunkową. Obecnie wiadomo, że wirusem SARS-CoV-2 są w stanie zarazić się m.in. psy, małpy człekokształtne, norki, fretki oraz koty (i duże kotowate – lwy oraz tygrysy).

COVID-19 rozpowszechnienie

Wirus przenosi się drogą kropelkową (analogicznie do wirusa grypy czy rinowirusów). SARS-CoV-2 unosi się w aerozolu wydychanym przez osoby zakażone, przez co do zakażenia może dojść również w sytuacji, kiedy osoby zdrowe wdychają powietrze wydychane przez osobę chorą (aerozol może utrzymywać się w powietrzu, szczególnie w pomieszczeniach zamkniętych). Wirus, wnikając do organizmu człowieka, wykorzystuje receptory ACE2 w komórkach nabłonka nosa i gardła, gdzie namnaża się i penetruje tkanki układu oddechowego. SARS-CoV-2 wnika również do innych tkanek i w efekcie pojawia się w różnych narządach i układach organizmu człowieka. Przyjmuje się, że transmisyjność wirusa SARS-CoV-2 jest bardzo dynamiczna – o czym świadczy fakt, że po roku od stwierdzenia pierwszego przypadku na terenie Chin i po niespełna dziewięciu miesiącach od ogłoszenia pandemii (stan na 31.12.2020 roku) wszystkie kraje świata są nim dotknięte.

Obecnie, oprócz pierwotnego wariantu SARS-CoV-2, z punktu widzenia epidemicznego ważne są warianty powstałe w wyniku mutacji wirusa. Wśród najbardziej niepokojących eksperci wskazują na wariant brytyjski (B.1.1.7), wariant południowoafrykański (B.1.351), brazylijski (P.1) oraz indyjski (B.1.617) – które mogą wykazywać inną (wyższą) zakaźność, a także słabiej reagować na ochronę indukowaną szczepieniem.

Pandemia COVID-19 ogłoszona została 11 marca 2020 roku. Choroba rozprzestrzeniła się na cały świat i dotychczas (stan na 17 kwietnia 2021 roku) potwierdzono 139 501 934 przypadki COVID-19. COVID-19 wywołał także zgony 2 992 193 osób w 223 krajach (dane WHO za https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019). W Europie (do 15 kwietnia 2021 roku) liczba potwierdzonych przypadków wyniosła 28 496 538, z czego 645 412 pacjentów zakażonych SARS-CoV-2 zmarło.

Sytuacja epidemiczna w Europie (więcej danych https://qap.ecdc.europa.eu/public/extensions/COVID-19/COVID-19.html#global-overview-tab)

W Polsce pierwszy potwierdzony przypadek zakażenia SARS-CoV-2 odnotowano 4 marca 2020 roku. Od tego czasu stwierdzono ponad 2,675 mln przypadków zakażeń, 61 825 osób zmarło w wyniku COVID-19, a nieco ponad 2,285 mln osób uzyskało status ozdrowieńca.

COVID-19 objawy

Według danych Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych zdecydowana większość pacjentów – odsetek szacowany na 80-90 proc. – przechodzi zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 w sposób bezobjawowy lub skąpoobjawowy. Okres inkubacji wynosi średnio około 5-6 dni (od kontaktu z patogenem), zdarzały się jednak sytuacje pojawienia się objawów po jednym dniu, a także po 14 dniach. Okres inkubacji uzależniony jest m.in. ładunkiem wirusa, drogą transmisji, a także stanem układu immunologicznego pacjenta. Przyjmuje się, że okres zakaźności pacjenta może pojawiać się nawet na 3 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów.

Najczęściej obserwowane, pierwsze objawy to gorączka (nawet u 98 proc. chorych), suchy kaszel (43-81 proc.), zmęczenie i bóle mięśni (3-44 proc.). W zależności od wariantu wirusa oraz rozwoju choroby mogą pojawić się również ból gardła (około 13 proc.), katar, biegunka i inne zaburzenia ze strony układu pokarmowego, utrata węchu i smaku, problemy z zatokami czy wysypka skórna i przebarwienia palców u stóp i rąk (tzw. COVID-owe palce).

COVID-19 przebieg choroby

W przypadku dalszego rozwoju choroby pojawiają się kłopoty z oddychaniem, duszności, dochodzi do spadku saturacji, u części pacjentów może również dochodzić do tzw. burzy cytokinowej (nadmierna reakcja zapalna układu immunologicznego), która istotnie pogarsza rokowania pacjenta.

Diagnostyka zakażeń bazuje na testach genetycznych RT-PCR z materiału pobieranego z nosa i gardzieli. Ponadto można wykonywać testy antygenowe, przy czym zgodnie z zaleceniami ich czułość powinna wynosić >90 proc., a swoistość >97 proc. Testy serologiczne są wykorzystywane w celu identyfikacji już przebytej infekcji.

Śmiertelność w przebiegu COVID-19 uzależniona jest m.in. od wieku oraz stanu zdrowia pacjenta. Rokowania zdecydowanie pogarszają takie czynniki, jak wiek pacjenta powyżej 60. roku życia, a także choroby współistniejące – cukrzyca, przebyty udar, schorzenia kardiologiczne, otyłość czy choroby onkologiczne i schorzenia związane z ubytkami odporności.

Dane z badania SARSTer PTEiLChZ „Badanie przebiegu klinicznego i możliwości leczenia COVID-19 w warunkach praktyki klinicznej w Polsce – SARSTer”

COVID-19 powikłania

Obserwacja pacjentów, którzy przeszli zakażenie wirusem SARS-CoV-2, pozwala na wskazanie kilku różnorodnych grup powikłań, jakie mogą być efektem choroby COVID-19. Dotychczasowe dane wskazują m.in. na powikłania pulmonologiczne (zwłóknienie płuc, utrzymująca się duszność, problemy z oddychaniem), kardiologiczne (zapalenie mięśnia sercowego, uszkodzenie mięśnia sercowego, niewydolność serca, zawał mięśnia sercowego, zakrzepica), neurologiczne (mgła mózgowa, zaburzenia pamięci krótkotrwałej, zaburzenia koncentracji, udary). Natomiast u dzieci może dojść do tzw. PIMS, tj. dziecięcego zespołu wielonarządowego zapalenia, który może dotykać pacjentów pediatrycznych, którzy zakażenie SARS-CoV-2 przeszli bezobjawowo lub skąpoobjawowo.

COVID-19 prewencja

Obecnie jedyną skuteczną formą ograniczenia transmisji wirusa oraz zapobiegania dalszym zakażeniom jest realizacja szczepień ochronnych. W Polsce dostępne są dwa rodzaje preparatów – szczepionki mRNA zawierające informacyjny kwas rybonukleinowy (mRNA) kodujący białko S (kolca) wirusa SARS-CoV-2 oraz szczepionki wektorowe posiadające w swym składzie niezdolnego do replikacji adenowirusa posiadającego wbudowany gen kodujący białko S (kolca) SARS-CoV-2. Szczepienia odbywają się w ramach Narodowego Programu Szczepień przeciwko COVID-19, są darmowe, dobrowolne i realizowane według określonego przez rząd harmonogramu.

Copyright ©2025 Szczepie.pl. All Rights Reserved.