Błonica

 

Błonica przyczyna

Choroba wywoływana przez bakterię – maczugowca błonicy (Corynebacterium diphtheriae) – która, wytwarzając egzotoksynę błoniczą (będącą białkiem), powoduje zachorowanie. Wytwarzanie toksyn przez maczugowca błonicy następuje wyłącznie w momencie, gdy szczep jest lizogenny, tzn. bakteria otrzymała od bakteriofaga gen kodujący jej toksyczność. Choroba roznoszona jest drogą kropelkową, tj. za pośrednictwem aerozolu wydychanego przez osobę zakażoną lub bezpośredni kontakt z osobą chorującą lub nosicielem bakterii.    

Błonica rozpowszechnienie

Według danych NIZP-PZH w Polsce w latach 50. ubiegłego wieku co roku notowano ok. 40 000 zachorowań i 3 000 zgonów rocznie. Sytuacja radykalnie zmieniła się po wprowadzeniu powszechnych szczepień ochronnych w 1954 roku. Obecnie w Polsce nie rejestruje się przypadków błonicy.
Błonica występuje natomiast nadal w postaci lokalnych ognisk, m.in. w krajach na wschód od basenu Morza Śródziemnego. Według danych WHO w 2010 roku w tym regionie odnotowano 154 ogniska tej choroby: w Iranie (106), Iraku (2), Pakistanie (37), Sudanie (1), Zjednoczonych Emiratach Arabskich (1) i Jemenie (7). W 2008 roku oszacowano, że błonica była odpowiedzialna za 475 zgonów w krajach tego regionu.
Z danych europejskiego regionu WHO wynika, że przypadki błonicy odnotowano również na terenie UE, m.in. w Hiszpanii (w 2015 roku), na terenie Belgii (w latach 2015-2018), Niemiec (26 przypadków w 2018 roku), Danii (w 2017 roku), Łotwy (3 przypadki w 2018 roku), Szwajcarii (5 przypadków w 2018 roku) czy Wielkiej Brytanii (15 przypadków).

Błonica objawy

Objawy choroby rozwijają się zazwyczaj w ciągu 2 do 5 dni po zakażeniu (zakres ten jednak może być szerszy i obejmować od 1 do 10 dni). Symptomy choroby obejmują zazwyczaj ból gardła połączony z obrzękiem i zaczerwienieniem migdałków podniebiennych, gorączkę 38°C lub wyższą, dreszcze, ból głowy, uczucie zmęczenia.

Błonica przebieg choroby

W przebiegu choroby obejmującej krtań pojawia się charakterystyczny „szczekający” kaszel. W dalszym przebiegu choroby na błonach śluzowych dróg oddechowych mogą tworzyć się szare lub białe pseudobłony martwicze, które przy próbie oderwania krwawią.

Błonica powikłania

Powiększające się szyjne węzły chłonne prowadzą wraz z obrzękiem szyi do zwężenia światła gardła i krtani, co może być powodem problemów z oddychaniem, a w następstwie grozi zgonem w wyniku niewydolności oddechowej lub zatrzymania krążenia. Błonica jest chorobą zagrażającą życiu, cechuje się wysoką śmiertelnością z dużym ryzykiem poważnych powikłań u osób, które przeżyją zachorowanie (umiera 1 na 10-20 chorych osób dorosłych oraz 1 na 5 chorych dzieci do 5. roku życia).

Błonica prewencja

Jedyną, skuteczną formą profilaktyki jest szczepienie preparatem zawierającym nieaktywną toksyną błoniczą (tzw. toksoid). Szczepionka znajduje się w PSO jako szczepienie obowiązkowe dla dzieci i młodzieży do 19. roku życia. W przypadku osób dorosłych zaleca się podawanie dawki przypominającej co 10 lat – szczególnie w sytuacji, kiedy podróżują do państw, gdzie choroba ta występuje endemicznie.

Poziom wyszczepienia dzieci przeciwko błonicy (dane za WHO, 28.03.2021 r., https://gateway.euro.who.int/en/indicators/hfa_606-7160-of-infants-vaccinated-against-diphtheria/visualizations/#id=21661)